Nem Nedir?

Nem kelime anlamına baktığımızda ortamda bulunan su buharı veya hafif ıslaklık, rutubet olarak belirtilmiş olsa da termodinamikte nem ölçümü bağıl nem, mutlak nem ve spesifik nem olarak kategorize edilmiştir. Haydi nem hakkında merak ettiğimiz tüm bilgiyi paylaşalım.

Nem Nedir?

Atmosfer içerisinde bulunan su buharına nem denir. Nem higrometre adı verilen aletle yada cihazla ölçülür. Havada asılı duran nem gram (gr) olarak ifade edilmektedir. Bilindiği gibi su ortamdaki sıcaklık şartlarına göre, katı, sıvı ve gaz olarak bulunmaktadır. Örnek olarak atmosferden buhar soğuyarak sıvı haline (yağmur) gelir, eğer sıvı haldeki su donma sıcaklığı altına düşerse katı hale gelerek yere düşmektedir. Yerdeki su sıcaklığa bağlı olarak tekrar gaz haline geçerek atmosfere karışır. Bu sürece su döngüsü adı verilmektedir.

Mutlak Nem Nedir?
Mutlak Nem, 1m3 hava içerisinde bulunan su buharının gr. olarak ağırlığına mutlak nem denir. Daha kısa bir ifade ile mutlak nem; birim hacimdeki nem miktarıdır ve gram/m3 olarak ölçülür. Mutlak nem, sıcaklık ve buharlaşmanın fazla olduğu Ekvator bölgesinde, alçak yerlerde ve deniz kenarlarında yüksekken, soğuk kutup bölgelerinde ve yüksek dağlarda ve karasal iklim olan bölgelerde ise düşüktür.

Maksimum Nem Nedir? (Doyma Noktası)
Maksimum Nem, 1m3 havanın belli sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarına maksimum nem denir. Maksimum nem sıcaklığa bağlı olarak değişir. Sıcaklık arttıkça hava genişleyeceğinden taşıyabileceği nem miktarı artarken, sıcaklık azaldıkça hava daralır ve böylece taşıyabileceği nem miktarı azalır. Sıcaklıkla maksimum nem doğru orantılıdır.

Bağıl Nem Nedir? (Oransal, Nisbi, Özgül, Relative)
Mutlak nemin maksimum neme oranı havanın neme doyma oranını verir. Bu orana bağıl nem denir. Bağıl nem, yüzde (%) olarak ifade edilir.

Bağıl nem hesaplama formülü ;  (Mutlak Nem / Maksimum Nem) x 100 = Bağıl Nem (% ile belirtilir)

Bağıl nem ile sıcaklık ters orantılıdır. Sıcaklık düştükçe maksimum nem azalacağından, bağıl nem yükselir. Sıcaklık değerleri yükseldikçe, maksimum nem artacağından bağıl nem düşer. Bağıl nem çöl bölgelerinde ve kara içlerinde az, Ekvator bölgesi gibi yağışlı bölgelerde ve deniz kıyılarında çoktur. Günlük hava durumu bültenlerinde bahsi geçen, hava sıcaklığını etkiyen bağıl nemdir. Bağıl nem miktarı % ile belirtilir.

Nem Konfor Şartları Nelerdir?
Nem şartlandırma atmosfer altında maalesef yapılamamaktadır. Bu kapsamda dışarıda ki nemi kontrol etme imkanımız olmasa da hava durumu bültenlerini takip ederek konfor şartımıza uygun nem ve sıcaklıkta dışarı çıkabilirsiniz.

• İç ortamlarda ise nem ölçme, kontrol ve iklimlendirme cihazları ile nemi dengede tutabiliriz. Konfor şartlarına uygun nem oranı %40 - %60 arasıdır. Bu oranların altına indiğinde nemlendirme, üstüne çıktığında ise nem alma uygulanası iklimlendirme cihazları (klimalar) ile yapılabilir.
• İklimlendirme cihazları ile soğutma yaparken oluşan yoğuşma ortamdaki nemin sıva hale geçmesi ile olmaktadır. Soğutma yaparken ortam neminin aşırı düşmemesine dikkat edilmelidir. 
• Ortamı nemlendirmek için su buharı veya su buharı üreten cihazlar kullanılmaktadır. Bazı hassas kontrollü cihazlarda ayrıca nemlendirme ünitesi bulunmaktadır. 
• Ortamda nemin düşük olması statik elektriklenmeyi artırır ve özellikle elektrik ve elektronik sistemlerinin olduğu alanlarda risk oluşturur. Kitap ve ahşap ürünlerde sıvı kaybına bağlı olarak çatlama ve kuruma görülür.  Canlılarda cilt kuruması, mukoza iritasyonu, sık susama, göz kuruluğu, alerjik sendromlarda artma ve hasta bina sendromlarına sebep olmaktadır. Ayrıca bitkilerde sararma ve kuruma oluşur. 
• Ortamda nemin yüksek nem olması ise terlemeyi olumsuz etkiyerek vücut ısısının düşmesi engellenmiş olur. Ayrıca yüksek nem, metallerde korozyona, oksitlenmeye ve çürümeye sebebiyet verecektir. Rutubet ve nem, küf, mantar ve ev akarlarının oluşmasına sebep olacağından sağlıksız bir ortam oluşmasına sebep olacaktır. Yüksek nemde mobilya ve elektrikli eşyalar kısa sürede zarar görecektir.   
• Yüksek nem sıcaklık, düşük nem ise soğukluk hissetmemize sebep olur.  
• Tarihi eserlerin saklandığı müzelerde, eserlerin uzun yıllar bozulmadan sergilenmesi için nem kontrolü çok önemlidir. 
• Canlılar için konfor şartı bakımından değerlendirdiğimizde, nem sıcaklıktan daha önemli bir kriterdir. Çünkü ortalama bir canlının %80'i sudan oluşmaktadır ve ideal nem düzeyi bu sıvı dengesinin korunmasına yardımcı olmaktadır.